Aktualizacja: 02.01.2023
Rynek ukraiński stawał się coraz bardziej atrakcyjny dla polskiego biznesu, dowodem czego był wzrost wartości wymiany handlowej między Polską a Ukrainą w ostatnich latach. Agresja Rosji na Ukrainę zatrzymała ten proces. W obliczu zaistniałych okoliczności dla wielu przedsiębiorców istotnym problemem jest ograniczony dostęp do wiarygodnych informacji.
Polska Agencja Inwestycji i Handlu wychodzi naprzeciw ich potrzebom monitorując, weryfikując i przedstawiając informacje zamieszczone poniżej.
Bieżąca sytuacja
24 lutego na terytorium całej Ukrainy został wprowadzony stan wojenny oraz godzina policyjna (różne przedziały w zależności od regionu). Będą one obowiązywały do 14 lutego 2023 r.
Trwa dziewiąty miesiąc walk zbrojnych na Ukrainie. Federacja Rosyjska kontynuuje pełnowymiarową agresję zbrojną na Ukrainę. Wojska Federacji Rosyjskiej wycofały się z początkowo zajętych regionów Ukrainy - obwodów kijowskiego, czernigowskiego, sumskiego, charkowskiego, z prawobrzeżnej części obwodu chersońskiego wraz z miastem Chersoniem. Na terenach deokupowanych trwają poszukiwania ofiar, postępowania śledcze, rozminowanie. Do Kijowa stopniowo wraca coraz więcej mieszkańców, także wracają z ewakuacji załogi ambasad niektórych krajów. Odbywają się wizyty na najwyższym szczeblu głów państw i organizacji międzynarodowych do Kijowa. Poszczególne kraje uzgadniają dalsze dostawy broni, w tym broni ciężkiej.
Ataki rakietowe i dronowe na infrastrukturę wojskową i cywilną odbywają się na całym terytorium kraju z terytorium Rosji, Białorusi, ze statków na Morzu Czarnym, z bombowców rosyjskich. Na kierunkach Donieckim i Południowym okupanci nasilili działania wojenne na całej linii frontu. Zajęte pozostają terytoria na wschodzie i południu Ukrainy, m.in. częściowo regiony doniecki, ługański, chersoński i zaporoski. Na terenach czasowo okupowanych wrogie jednostki terroryzują ludność cywilną, niszczą infrastrukturę krytyczną i blokują dostawy towarów. Występują przypadki egzekucji ludności cywilnej. W niektórych miejscowościach sytuacja jest bliska katastrofy humanitarnej. Trwa ewakuacja kobiet, dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych.
W grudniu 2022 r. doszło do zmasowanych ataków na infrastrukturę energetyczną Ukrainy - obiekty generacji i transportowania energii elektrycznej i cieplnej. Na całym terytorium Ukrainy wprowadzono racjonowanie prądu.
Podróże na Ukrainę
W związku z działaniami zbrojnymi w Ukrainie MSZ odradza wszelkie podróże do Ukrainy. Obywatele polscy, którzy przebywają w Ukrainie, powinni natychmiast opuścić jej terytorium. Pełna treść ostrzeżenia dostępna tutaj.
Stan wojenny i okoliczności siły wyższej
W związku z agresją wojskową Federacji Rosyjskiej na Ukrainę na mocy Rozporządzenia Prezydenta Ukrainy nr 64/2022 wprowadzono stan wojenny od godz. 05:30 dnia 24 lutego 2022 r. Obecnie stan wojenny został przedłużony na okres do 14 lutego 2023 r.
Izba Handlowo-Przemysłowa Ukrainy opublikowała na swojej stronie internetowej dostępne do pobrania zaświadczenie potwierdzające wystąpienie okoliczności siły wyższej. Podstawą jest Rozporządzenie Prezydenta Ukrainy z dnia 24 lutego 2022 r. nr 64/2022 „O wprowadzeniu stanu wojennego na Ukrainie”. Izba Handlowo-Przemysłowa Ukrainy potwierdziła, że te okoliczności, zaczynając od 24 lutego do ich oficjalnego zakończenia są okolicznościami nadzwyczajnymi, nieuniknionymi i obiektywnymi dla podmiotów gospodarczych i/lub osób fizycznych stosownie do zapisów umów, niektórych zobowiązań/obowiązków podatkowych i/lub innych, których wykonanie stało się niemożliwe w odpowiednim czasie ze względu na wystąpienie okoliczności siły wyższej.
Zaświadczenia do pobrania:
Ograniczenia finansowe
Na mocy Rozporządzenia Narodowego Banku Ukrainy „O funkcjonowaniu systemu bankowego i rynku walutowego od 24 lutego 2022 roku w warunkach stanu wojennego na całym terytorium Ukrainy” wprowadzono szereg tymczasowych ograniczeń w funkcjonowaniu systemu bankowego i rynku walutowego w celu zapewnienia stabilnego funkcjonowania systemu finansowego państwa, maksymalnego wspierania działań Sił Zbrojnych Ukrainy, a także sprawnego funkcjonowania obiektów infrastruktury krytycznej. Są to m.in.:
- ograniczenie funkcjonowania rynku walutowego Ukrainy,
- utrwalenie oficjalnego kursu wymiany walut według stanu z dnia 21 lipca 2022 r.;
- ograniczenie wypłaty gotówki z konta klienta do wysokości 100 000 UAH dziennie (poza wynagrodzeniami i świadczeniami socjalnymi), z wyjątkiem przedsiębiorstw i instytucji zapewniających realizację planów mobilizacyjnych (zadań) Rządu oraz transakcji realizowanych na podstawie indywidualnych zezwoleń Narodowego Banku Ukrainy, dokonywanych bez naliczania i potrącania prowizji;
- ograniczenie wypłaty gotówki z kart płatniczych za granicą do wysokości 12 500 UAH tygodniowo;
- zakaz przelewów P2P obywateli za granicę z kart płatniczych prowadzonych w UAH ukraińskich banków;
- ograniczenie przelewów P2P z walutowych kart płatniczych banków ukraińskich na karty banków zagranicznych w ramach miesięcznego limitu 100 tys. UAH;
- miesięczny limit płatności za granicą kartami płatniczymi w hrywnach do wysokości 100 000 UAH (równowartość) ze wszystkich rachunków bankowych klientów otwartych w UAH;
- zakaz wypłacania środków pieniężnych z rachunków klientów w walutach obcych, z wyjątkiem przedsiębiorstw i instytucji zapewniających realizację planów mobilizacyjnych (zadań) Rządu oraz realizowanych na podstawie specjalnych zezwoleń Narodowego Banku Ukrainy;
- ograniczenie na opłatę usług lub robót nierezydentów wyłącznie do tych, które znajdują się w specjalnym wykazie;
- wstrzymanie realizacji transakcji wydatkowych z kont rezydentów państwa, które dokonało agresji zbrojnej na Ukrainę;
- wstrzymanie emitowania pieniądza elektronicznego przez banki emitujące pieniądz elektroniczny, uzupełnianie portfeli elektronicznych pieniądzem elektronicznym, dystrybucja pieniądza elektronicznego.
Ograniczenia i uproszczenia w handlu zagranicznym
Ukraiński Rząd wprowadził ograniczenia dla eksportu z Ukrainy niektórych towarów:
- ustanowiono zerowe kontyngenty eksportu dla niektórych produktów spożywczych, m.in. soli, kaszy gryczanej;
- ustanowiono kontyngenty na eksport paliw, m.in. gazu ziemnego, drewna i oleju opałowego, węgla;
- licencje eksportowe obejmują niektóre rodzaje mięsa, zbóż, cukru, jaj kurzych, nawozów etc.
W związku z wprowadzonym stanem wojennym uproszczono procedury związane z importem leków na Ukrainę. Na obszar celny Ukrainy można wprowadzać zarejestrowane leki w zagranicznych opakowaniach i niezarejestrowane produkty lecznicze wraz z certyfikatem jakości producenta. Uproszczono procedury przekazywania pomocy humanitarnej przez granicę celną Ukrainy. Na okres stanu wojennego Państwowa Straż Graniczna zapewnia natychmiastowy przepływ pomocy humanitarnej przez granicę państwową Ukrainy.
Od 1 kwietnia wprowadzono uproszczony system opodatkowania dla szerokiej grupy podmiotów. Płatnikami jednolitego podatku w systemie uproszczonym mogą być osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz osoby prawne, których dochód za rok kalendarzowy nie przekracza 10 miliardów UAH. Jednolita stawka podatku dla tej grupy wyniesie 2% dochodu. Na stawkę 2% mogą przejść również podmioty, które dotychczas płaciły podatek w wysokości 5% dochodu w uproszczonym systemie.
Transformatory, agregaty prądotwórcze, baterie oraz niektóre inne urządzenia elektryczne są zwolnione z cła i podatku VAT.
Ukraińskie oficjalne źródła informacji
Ukraińskie akty prawne
24 lutego 2022 r. wprowadzono szereg tymczasowych
ograniczeń w funkcjonowaniu systemu bankowego i rynku walutowego w celu zapewnienia stabilnego funkcjonowania systemu finansowego państwa, maksymalnego wspierania działań Sił Zbrojnych Ukrainy, a także sprawnego funkcjonowania obiektów infrastruktury krytycznej (
źródło);
1 marca uproszczono procedury przekazywania pomocy humanitarnej przez granicę celną Ukrainy. Na okres stanu wojennego Państwowa Straż Graniczna zapewnia natychmiastowy przepływ pomocy humanitarnej przez granicę państwową Ukrainy (
źródło);
Rząd zmienił wymagania dotyczące oznakowania importowanej żywności w celu przyśpieszenia importu w okresie stanu wojennego. Operatorzy rynku żywności mogą nie zamieszczać informacji o produktach spożywczych w języku ukraińskim. Natomiast dostarczana partia towaru powinna być zaopatrzona w wymagane informacje sporządzone w języku ukraińskim (
źródło);
8 marca ukraiński rząd wprowadził
ograniczenia dla eksportu z Ukrainy niektórych towarów. Ustanowiono kontyngenty lub licencjonowanie eksportu m.in. dla soli, niektórych rodzajów mięsa, zbóż, paliw etc. (
źródło);
24 marca zniesiono licencjonowanie i kwotowanie eksportu oleju słonecznikowego i kukurydzy na 2022 r. (
źródło);
W związku z wprowadzonym stanem wojennym
uproszczono procedury związane z importem leków na Ukrainę. Na obszar celny Ukrainy można wprowadzać zarejestrowane leki w zagranicznych opakowaniach i niezarejestrowane produkty lecznicze wraz z certyfikatem jakości producenta (
źródło);
1 kwietnia wprowadzono uproszczony system opodatkowania dla szerokiej grupy podmiotów. Płatnikami jednolitego podatku w systemie uproszczonym mogą być osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz osoby prawne, których dochód za rok kalendarzowy nie przekracza 10 miliardów UAH. Jednolita stawka podatku dla tej grupy wyniesie 2% dochodu. Na stawkę 2% mogą przejść również podmioty, które dotychczas płaciły podatek w wysokości 5% dochodu w uproszczonym systemie (
źródło);
5 kwietnia Prezydent Ukrainy podpisał ustawę zwalniającą z opłat celnych
i z VAT-u towary importowane na obszar celny Ukrainy przez podatników
funkcjonującym w trybie uproszczonym, płacących podatek w wysokości 2%
od dochodów. Jednocześnie przewiduje się uproszczenie procedur odprawy
celnej takich towarów (
źródło);
22 lipca uchwalono wykaz usług, utworów, praw własności intelektualnej,
innych praw niemajątkowych, za które można zapłacić walutowym przelewem
zagranicznym (
źródło);
16 września weszła w życie Ustawa Ukrainy O ustanowieniu dodatkowych gwarancji prawnych i socjalnych dla obywateli Rzeczypospolitej Polskiej przebywających na terytorium Ukrainy (
źródło);
Zwolnienie z cła i podatku VAT wwożonych na Ukrainę agregatów prądotwórczych, transformatorów, baterii oraz niektórych innych urządzeń elektrycznych (
źródło);
12 października zatwierdzono specjalny tryb prowadzenia zamówień publicznych na towary, roboty i usługi dla zamawiających, realizowanych zgodnie z Ustawą Ukrainy "O zamówieniach publicznych" na okres obowiązywania prawnego stanu wojennego w Ukrainie oraz w ciągu 90 dni od dnia jego ustania bądź uchylenia (
źródło).
Przydatne kontakty dla polskiego przedsiębiorcy
Wsparcie dla biznesu - oferta PAIH
PAIH realizuje program wsparcia tymczasowego przeniesienia działalności do Polski, w ramach którego:
- udostępnia bezpłatną przestrzeń co-workingową w centrum Warszawy, rejestracja firm poprzez stronę internetową: cowork-ukraina.paih.gov.pl
- wprowadza stałą obsługę w języku ukraińskim
- prowadzi bazę dostępnych natychmiast powierzchni logistycznej i produkcyjnej
- udziela wszelkich informacji niezbędnych do szybkiego rozpoczęcia działalności
Wszyscy zainteresowani otrzymają pełne, bezpłatne wsparcie naszych specjalistów w zakresie m.in.: wyszukania odpowiedniej nieruchomości do prowadzenia działalności (działki, hale, biura); doradztwa w zakresie możliwej pomocy publicznej (granty, zwolnienia podatkowe); wsparcia w kontaktach z administracją centralną i lokalną, Informacji na temat warunków prowadzenia działalności w Polsce.
Więcej informacji: +48 22 334 99 11, e-mail: ukraina@paih.gov.pl
Istotne informacje dla polskiego biznesu
Komisja Europejska przekaże 16 mln EUR na pomoc Ukrainie. Koordynować proces wydatkowania środków będzie BGK jako partner wdrażający. Fundacja Solidarności Międzynarodowej zajmuje się organizowaniem pomocy - od zakupów po dostarczenie ich do Ukrainy. Wsparcie będzie kierowane przede wszystkim na:
- zakup autobusów szkolnych, które posłużą do transportu i ewakuacji dzieci podczas trwającej wojny,
- zakup artykułów niezbędnych w okresie jesienno-zimowym (generatory elektryczne, piecyki i nośniki energii, przenośne łóżka, systemy oczyszczania wody, odzież termiczna i zimowa, jak również żywność, sprzęt medyczny, artykuły higieniczne, sprzęt gaśniczy i wozy strażackie),
- udzielanie pomocy psychologicznej na terytorium Ukrainy.
Postępowania zakupowe będą ogłaszane przez Fundację Solidarności Międzynarodowej na platformie zakupowej:
https://platformazakupowa.pl/pn/solidarityfund/proceedings.
Ze względu na krytyczny stan
infrastruktury energetycznej Ukrainy spowodowany atakami Federacji Rosyjskiej są podejmowane działania w zakresie naprawy uszkodzeń i wznowienia dostaw energii. Podmioty z branży energetycznej mogą uczestniczyć w projektach dostawy niezbędnych materiałów i urządzeń:
- Informacje na temat możliwości dostaw na rzecz odbudowy ukraińskiej infrastruktury energetycznej znajdują się na specjalnej stronie https://rebuild.energy/. Witryna zawiera szczegółowe informacje o aktualnej sytuacji w ukraińskim systemie energetycznym, pilnych potrzebach i umożliwia bezpośredni kontakt dostawców urządzeń i materiałów z uczestnikami ukraińskiego systemu elektroenergetycznego.
- Przetargi na rzecz odbudowy infrastruktury energetycznej Ukrainy są prowadzone przez Energy Security Project USAID, który proceduje także przetargi finansowane przez Ukraine Energy Support Fund prowadzony przez Energy Community. Aktualne informacje o otwartych przetargach są dostępne pod linkiem: https://energysecurityua.org/tenders/.
Wsparcie dla uchodźców z Ukrainy
4 marca 2022 r. weszła w życie decyzja wykonawcza Rady (UE) nr 2022/382 w sprawie wprowadzenia tymczasowej ochrony przewidzianej dyrektywą o ochronie czasowej dla osób, które zostały zmuszone do opuszczenia Ukrainy w związku z inwazją wojskową na jej terytorium. Ochrona tymczasowa przewiduje proste i szybkie uzyskanie przez wysiedleńców podstawowych praw do edukacji, zatrudnienia, ubezpieczenia zdrowotnego i innych. Od 12 marca 2022 r. w Polsce obowiązuje specjalna ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Ważne kontakty dla obywateli Ukrainy
Wszelkie informacje o dostępnej pomocy dla obywateli Ukrainy znajdują się na stronie: https://pomagamukrainie.gov.pl/
Należy również pamiętać o dostępnych infoliniach, pod którymi można uzyskać szczegółowe informacje:
- informacje, dotyczących szczegółowych zasad przekraczania granicy, skontaktuj się ze Strażą Graniczną: +48 82 568 51 19.
- informacje dla obywateli polskich oraz posiadaczy Karty Polaka przebywających na Ukrainie: +48 22 523 88 80.
- infolinia policji (sprawy bezpieczeństwa oraz osób zaginionych): +48 47 721 23 07.
- infolinia ogólna: +48 47 721 75 75.
- infolinie urzędów wojewódzkich:
- Bydgoszcz
Infolinia (język ukraiński i rosyjski), od poniedziałku do piątku w godz. 7:00-22:00: +48 52 349 74 61, +48 52 349 78 02
Infolinia (język polski) czynna całodobowo: +48 52 587 27 71
- Lublin
Infolinia czynna codziennie (w godz. 7:00-18:00): +48 692 268 717, +48 883 849 598
Infolinia całodobowa: +48 692 476 823
- Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra
Infolinia: +48 95 785 18 59
- Łódź
Infolinia: +48 42 664 10 81
- Kraków
Całodobowa infolinia: +48 12 210 2002
- Warszawa
Infolinia: 987, +48 22 595 13 00
- Rzeszów
Infolinia: +48 800 100 990
- Białystok
603 660 052 - czynna całodobowo
85 743 96 00 - czynna od pon. do pt. w godz. 7:30-15:30
- Gdańsk
Infolinia: +48 58 30 77 772
- Katowice
Infolinia: +48 32 606 32 32 (poniedziałki, środy, czwartki i piątki - w godz. 7:30-15.30, wtorki - w godz. 7:30-18:00)
- Kielce
Infolinia: +48 573 338 377
- Olsztyn
Infolinia: 987
- Poznań
Infolinia: +48 61 850 87 77 (w godz. 8:00-20:00)
- Szczecin
Infolinia całodobowa: +48 91 430 30 33