Aktualizacja: 31.03.2023
Rynek ukraiński stawał się coraz bardziej atrakcyjny dla polskiego biznesu, dowodem czego był wzrost wartości wymiany handlowej między Polską a Ukrainą w ostatnich latach. Agresja Rosji na Ukrainę zatrzymała ten proces. W obliczu zaistniałych okoliczności dla wielu przedsiębiorców istotnym problemem jest ograniczony dostęp do wiarygodnych informacji.
Polska Agencja Inwestycji i Handlu wychodzi naprzeciw ich potrzebom monitorując, weryfikując i przedstawiając informacje zamieszczone poniżej.
Bieżąca sytuacja
24 lutego na terytorium całej Ukrainy został wprowadzony stan wojenny oraz godzina policyjna (różne przedziały w zależności od regionu). Będą one obowiązywały do 20 maja 2023 r.
Ponad rok trwają walki zbrojne w Ukrainie. Federacja Rosyjska kontynuuje pełnowymiarową agresję zbrojną na Ukrainę. Wojska Federacji Rosyjskiej wycofały się z początkowo zajętych regionów Ukrainy - obwodów kijowskiego, czernigowskiego, sumskiego, charkowskiego, z prawobrzeżnej części obwodu chersońskiego wraz z miastem Chersoniem. Na terenach deokupowanych trwają poszukiwania ofiar, postępowania śledcze, rozminowanie. Do Kijowa stopniowo wraca coraz więcej mieszkańców, także wracają z ewakuacji załogi ambasad niektórych krajów. Odbywają się wizyty na najwyższym szczeblu głów państw i organizacji międzynarodowych do Kijowa. Poszczególne kraje uzgadniają dalsze dostawy broni, w tym broni ciężkiej.
Ataki bombowe, rakietowe i dronowe na infrastrukturę wojskową i cywilną odbywają się na całym terytorium kraju z terytorium Rosji, Białorusi, ze statków na Morzu Czarnym, z bombowców rosyjskich. Na kierunkach Donieckim i Południowym okupanci nasilili działania wojenne na całej linii frontu. Zajęte pozostają terytoria na wschodzie i południu Ukrainy, m.in. częściowo regiony doniecki, ługański, chersoński i zaporoski. Na terenach czasowo okupowanych wrogie jednostki terroryzują ludność cywilną, niszczą infrastrukturę krytyczną i blokują dostawy towarów. Występują przypadki egzekucji ludności cywilnej. W niektórych miejscowościach sytuacja jest bliska katastrofy humanitarnej. Trwa ewakuacja kobiet, dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych.
Szczególnie masowo Federacja Rosyjska atakuje infrastrukturę energetyczną Ukrainy - obiekty generacji i transportowania energii elektrycznej i cieplnej. Na całym terytorium Ukrainy wprowadzono racjonowanie prądu.
Podróże na Ukrainę
W związku z działaniami zbrojnymi w Ukrainie MSZ odradza wszelkie podróże do Ukrainy. Obywatele polscy, którzy przebywają w Ukrainie, powinni natychmiast opuścić jej terytorium. Pełna treść ostrzeżenia dostępna tutaj.
Stan wojenny i okoliczności siły wyższej
W związku z agresją wojskową Federacji Rosyjskiej na Ukrainę na mocy Rozporządzenia Prezydenta Ukrainy nr 64/2022 wprowadzono stan wojenny od godz. 05:30 dnia 24 lutego 2022 r. Obecnie stan wojenny został przedłużony na okres do 20 maja 2023 r.
Izba Handlowo-Przemysłowa Ukrainy opublikowała na swojej stronie internetowej dostępne do pobrania zaświadczenie potwierdzające wystąpienie okoliczności siły wyższej. Podstawą jest Rozporządzenie Prezydenta Ukrainy z dnia 24 lutego 2022 r. nr 64/2022 „O wprowadzeniu stanu wojennego na Ukrainie”. Izba Handlowo-Przemysłowa Ukrainy potwierdziła, że te okoliczności, zaczynając od 24 lutego do ich oficjalnego zakończenia są okolicznościami nadzwyczajnymi, nieuniknionymi i obiektywnymi dla podmiotów gospodarczych i/lub osób fizycznych stosownie do zapisów umów, niektórych zobowiązań/obowiązków podatkowych i/lub innych, których wykonanie stało się niemożliwe w odpowiednim czasie ze względu na wystąpienie okoliczności siły wyższej.
Zaświadczenia do pobrania:
Ograniczenia finansowe
Na mocy Rozporządzenia Narodowego Banku Ukrainy „O funkcjonowaniu systemu bankowego i rynku walutowego od 24 lutego 2022 roku w warunkach stanu wojennego na całym terytorium Ukrainy” wprowadzono szereg tymczasowych ograniczeń w funkcjonowaniu systemu bankowego i rynku walutowego w celu zapewnienia stabilnego funkcjonowania systemu finansowego państwa, maksymalnego wspierania działań Sił Zbrojnych Ukrainy, a także sprawnego funkcjonowania obiektów infrastruktury krytycznej. Są to m.in.:
- ograniczenie funkcjonowania rynku walutowego Ukrainy,
- ograniczenie wypłaty gotówki z konta klienta do wysokości 100 000 UAH dziennie (poza wynagrodzeniami i świadczeniami socjalnymi), z wyjątkiem przedsiębiorstw i instytucji zapewniających realizację planów mobilizacyjnych (zadań) Rządu oraz transakcji realizowanych na podstawie indywidualnych zezwoleń Narodowego Banku Ukrainy, dokonywanych bez naliczania i potrącania prowizji;
- ograniczenie wypłaty gotówki z kart płatniczych za granicą do wysokości 12 500 UAH tygodniowo;
- zakaz przelewów P2P obywateli za granicę z kart płatniczych prowadzonych w UAH ukraińskich banków;
- ograniczenie przelewów P2P z walutowych kart płatniczych banków ukraińskich na karty banków zagranicznych w ramach miesięcznego limitu 100 tys. UAH;
- miesięczny limit płatności za granicą kartami płatniczymi w hrywnach do wysokości 100 000 UAH (równowartość) ze wszystkich rachunków bankowych klientów otwartych w UAH;
- zakaz wypłacania środków pieniężnych z rachunków klientów w walutach obcych, z wyjątkiem przedsiębiorstw i instytucji zapewniających realizację planów mobilizacyjnych (zadań) Rządu oraz realizowanych na podstawie specjalnych zezwoleń Narodowego Banku Ukrainy;
- ograniczenie na opłatę usług lub robót nierezydentów wyłącznie do tych, które znajdują się w specjalnym wykazie;
- wstrzymanie realizacji transakcji wydatkowych z kont rezydentów państwa, które dokonało agresji zbrojnej na Ukrainę;
- wstrzymanie emitowania pieniądza elektronicznego przez banki emitujące pieniądz elektroniczny, uzupełnianie portfeli elektronicznych pieniądzem elektronicznym, dystrybucja pieniądza elektronicznego.
Ograniczenia i uproszczenia w handlu zagranicznym
Ukraiński Rząd wprowadził ograniczenia dla eksportu z Ukrainy niektórych towarów:
- ustanowiono zerowe kontyngenty eksportu dla niektórych produktów spożywczych, m.in. soli, kaszy gryczanej;
- ustanowiono kontyngenty na eksport paliw, m.in. gazu ziemnego, drewna i oleju opałowego, węgla;
- licencje eksportowe obejmują niektóre rodzaje mięsa, zbóż, cukru, jaj kurzych, nawozów etc.
W związku z wprowadzonym stanem wojennym uproszczono procedury związane z importem leków na Ukrainę. Na obszar celny Ukrainy można wprowadzać zarejestrowane leki w zagranicznych opakowaniach i niezarejestrowane produkty lecznicze wraz z certyfikatem jakości producenta. Uproszczono procedury przekazywania pomocy humanitarnej przez granicę celną Ukrainy. Na okres stanu wojennego Państwowa Straż Graniczna zapewnia natychmiastowy przepływ pomocy humanitarnej przez granicę państwową Ukrainy.
Od 1 kwietnia wprowadzono uproszczony system opodatkowania dla szerokiej grupy podmiotów. Płatnikami jednolitego podatku w systemie uproszczonym mogą być osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz osoby prawne, których dochód za rok kalendarzowy nie przekracza 10 miliardów UAH. Jednolita stawka podatku dla tej grupy wyniesie 2% dochodu. Na stawkę 2% mogą przejść również podmioty, które dotychczas płaciły podatek w wysokości 5% dochodu w uproszczonym systemie.
Transformatory, agregaty prądotwórcze, baterie oraz niektóre inne urządzenia elektryczne są zwolnione z cła i podatku VAT.
Ukraińskie oficjalne źródła informacji
Ukraińskie akty prawne
24 lutego 2022 r. wprowadzono szereg tymczasowych
ograniczeń w funkcjonowaniu systemu bankowego i rynku walutowego w celu zapewnienia stabilnego funkcjonowania systemu finansowego państwa, maksymalnego wspierania działań Sił Zbrojnych Ukrainy, a także sprawnego funkcjonowania obiektów infrastruktury krytycznej (
źródło);
1 marca uproszczono procedury przekazywania pomocy humanitarnej przez granicę celną Ukrainy. Na okres stanu wojennego Państwowa Straż Graniczna zapewnia natychmiastowy przepływ pomocy humanitarnej przez granicę państwową Ukrainy (
źródło);
8 marca ukraiński rząd wprowadził
ograniczenia dla eksportu z Ukrainy niektórych towarów. Ustanowiono kontyngenty lub licencjonowanie eksportu m.in. dla soli, niektórych rodzajów mięsa, zbóż, paliw etc. (
źródło);
24 marca zniesiono licencjonowanie i kwotowanie eksportu oleju słonecznikowego i kukurydzy na 2022 r. (
źródło);
W związku z wprowadzonym stanem wojennym
uproszczono procedury związane z importem leków na Ukrainę. Na obszar celny Ukrainy można wprowadzać zarejestrowane leki w zagranicznych opakowaniach i niezarejestrowane produkty lecznicze wraz z certyfikatem jakości producenta (
źródło);
1 kwietnia wprowadzono uproszczony system opodatkowania dla szerokiej grupy podmiotów. Płatnikami jednolitego podatku w systemie uproszczonym mogą być osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz osoby prawne, których dochód za rok kalendarzowy nie przekracza 10 miliardów UAH. Jednolita stawka podatku dla tej grupy wyniesie 2% dochodu. Na stawkę 2% mogą przejść również podmioty, które dotychczas płaciły podatek w wysokości 5% dochodu w uproszczonym systemie (
źródło);
5 kwietnia Prezydent Ukrainy podpisał ustawę zwalniającą z opłat celnych
i z VAT-u towary importowane na obszar celny Ukrainy przez podatników
funkcjonującym w trybie uproszczonym, płacących podatek w wysokości 2%
od dochodów. Jednocześnie przewiduje się uproszczenie procedur odprawy
celnej takich towarów (
źródło);
22 lipca uchwalono wykaz usług, utworów, praw własności intelektualnej,
innych praw niemajątkowych, za które można zapłacić walutowym przelewem
zagranicznym (
źródło);
16 września weszła w życie Ustawa Ukrainy O ustanowieniu dodatkowych gwarancji prawnych i socjalnych dla obywateli Rzeczypospolitej Polskiej przebywających na terytorium Ukrainy (
źródło);
Zwolnienie z cła i podatku VAT wwożonych na Ukrainę agregatów prądotwórczych, transformatorów, baterii oraz niektórych innych urządzeń elektrycznych (
źródło);
12 października zatwierdzono specjalny tryb prowadzenia zamówień publicznych na towary, roboty i usługi dla zamawiających, realizowanych zgodnie z Ustawą Ukrainy "O zamówieniach publicznych" na okres obowiązywania prawnego stanu wojennego w Ukrainie oraz w ciągu 90 dni od dnia jego ustania bądź uchylenia (
źródło).
Przydatne kontakty dla polskiego przedsiębiorcy
Wsparcie dla biznesu - oferta PAIH
PAIH realizuje program wsparcia tymczasowego przeniesienia działalności do Polski, w ramach którego:
- udostępnia bezpłatną przestrzeń co-workingową w centrum Warszawy, rejestracja firm poprzez stronę internetową: cowork-ukraina.paih.gov.pl
- wprowadza stałą obsługę w języku ukraińskim
- prowadzi bazę dostępnych natychmiast powierzchni logistycznej i produkcyjnej
- udziela wszelkich informacji niezbędnych do szybkiego rozpoczęcia działalności
Wszyscy zainteresowani otrzymają pełne, bezpłatne wsparcie naszych specjalistów w zakresie m.in.: wyszukania odpowiedniej nieruchomości do prowadzenia działalności (działki, hale, biura); doradztwa w zakresie możliwej pomocy publicznej (granty, zwolnienia podatkowe); wsparcia w kontaktach z administracją centralną i lokalną, Informacji na temat warunków prowadzenia działalności w Polsce.
Więcej informacji: +48 22 334 99 11, e-mail: ukraina@paih.gov.pl
Istotne informacje dla polskiego biznesu
Komisja Europejska przekaże 16 mln EUR na pomoc Ukrainie. Koordynować proces wydatkowania środków będzie BGK jako partner wdrażający. Fundacja Solidarności Międzynarodowej zajmuje się organizowaniem pomocy - od zakupów po dostarczenie ich do Ukrainy. Wsparcie będzie kierowane przede wszystkim na:
- zakup autobusów szkolnych, które posłużą do transportu i ewakuacji dzieci podczas trwającej wojny,
- zakup artykułów niezbędnych w okresie jesienno-zimowym (generatory elektryczne, piecyki i nośniki energii, przenośne łóżka, systemy oczyszczania wody, odzież termiczna i zimowa, jak również żywność, sprzęt medyczny, artykuły higieniczne, sprzęt gaśniczy i wozy strażackie),
- udzielanie pomocy psychologicznej na terytorium Ukrainy.
Postępowania zakupowe będą ogłaszane przez Fundację Solidarności Międzynarodowej na platformie zakupowej:
https://platformazakupowa.pl/pn/solidarityfund/proceedings.
Ze względu na krytyczny stan
infrastruktury energetycznej Ukrainy spowodowany atakami Federacji Rosyjskiej są podejmowane działania w zakresie naprawy uszkodzeń i wznowienia dostaw energii. Podmioty z branży energetycznej mogą uczestniczyć w projektach dostawy niezbędnych materiałów i urządzeń:
- Informacje na temat możliwości dostaw na rzecz odbudowy ukraińskiej infrastruktury energetycznej znajdują się na specjalnej stronie https://rebuild.energy/. Witryna zawiera szczegółowe informacje o aktualnej sytuacji w ukraińskim systemie energetycznym, pilnych potrzebach i umożliwia bezpośredni kontakt dostawców urządzeń i materiałów z uczestnikami ukraińskiego systemu elektroenergetycznego.
- Przetargi na rzecz odbudowy infrastruktury energetycznej Ukrainy są prowadzone przez Energy Security Project USAID, który proceduje także przetargi finansowane przez Ukraine Energy Support Fund prowadzony przez Energy Community. Aktualne informacje o otwartych przetargach są dostępne pod linkiem: https://energysecurityua.org/tenders/.
Wsparcie dla uchodźców z Ukrainy
4 marca 2022 r. weszła w życie decyzja wykonawcza Rady (UE) nr 2022/382 w sprawie wprowadzenia tymczasowej ochrony przewidzianej dyrektywą o ochronie czasowej dla osób, które zostały zmuszone do opuszczenia Ukrainy w związku z inwazją wojskową na jej terytorium. Ochrona tymczasowa przewiduje proste i szybkie uzyskanie przez wysiedleńców podstawowych praw do edukacji, zatrudnienia, ubezpieczenia zdrowotnego i innych. Od 12 marca 2022 r. w Polsce obowiązuje specjalna ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Ważne kontakty dla obywateli Ukrainy
Wszelkie informacje o dostępnej pomocy dla obywateli Ukrainy znajdują się na stronie: https://pomagamukrainie.gov.pl/
Należy również pamiętać o dostępnych infoliniach, pod którymi można uzyskać szczegółowe informacje:
- informacje, dotyczących szczegółowych zasad przekraczania granicy, skontaktuj się ze Strażą Graniczną: +48 82 568 51 19.
- informacje dla obywateli polskich oraz posiadaczy Karty Polaka przebywających na Ukrainie: +48 22 523 88 80.
- infolinia policji (sprawy bezpieczeństwa oraz osób zaginionych): +48 47 721 23 07.
- infolinia ogólna: +48 47 721 75 75.
- infolinie urzędów wojewódzkich:
- Bydgoszcz
Infolinia (język ukraiński i rosyjski), od poniedziałku do piątku w godz. 7:00-22:00: +48 52 349 74 61, +48 52 349 78 02
Infolinia (język polski) czynna całodobowo: +48 52 587 27 71
- Lublin
Infolinia czynna codziennie (w godz. 7:00-18:00): +48 692 268 717, +48 883 849 598
Infolinia całodobowa: +48 692 476 823
- Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra
Infolinia: +48 95 785 18 59
- Łódź
Infolinia: +48 42 664 10 81
- Kraków
Całodobowa infolinia: +48 12 210 2002
- Warszawa
Infolinia: 987, +48 22 595 13 00
- Rzeszów
Infolinia: +48 800 100 990
- Białystok
603 660 052 - czynna całodobowo
85 743 96 00 - czynna od pon. do pt. w godz. 7:30-15:30
- Gdańsk
Infolinia: +48 58 30 77 772
- Katowice
Infolinia: +48 32 606 32 32 (poniedziałki, środy, czwartki i piątki - w godz. 7:30-15.30, wtorki - w godz. 7:30-18:00)
- Kielce
Infolinia: +48 573 338 377
- Olsztyn
Infolinia: 987
- Poznań
Infolinia: +48 61 850 87 77 (w godz. 8:00-20:00)
- Szczecin
Infolinia całodobowa: +48 91 430 30 33