Alert kryzysowy

Ukraiński Rząd wprowadził ograniczenia dla eksportu z Ukrainy niektórych towarów (źródło):

• ustanowiono zerowe kontyngenty eksportu dla niektórych produktów spożywczych, m.in. soli, kaszy gryczanej;
• ustanowiono kontyngenty na eksport paliw, m.in. gazu ziemnego, drewna i oleju opałowego, węgla;
• licencje eksportowe obejmują niektóre rodzaje mięsa, zbóż, cukru, jaj kurzych, nawozów etc.

Dodatkowo 16 września 2023 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii RP z dnia 15 września 2023 r., wprowadzające bezterminowy zakaz przywozu do Polski niektórych produktów rolno-spożywczych pochodzących z Ukrainy. Zakaz obejmuje m.in. wybrane rodzaje zbóż, nasion oleistych, śrut i makuch, szczegółowo określone w załączniku do rozporządzenia. Jednocześnie rozporządzenie dopuszcza tranzyt zewnętrzny tych towarów przez terytorium Polski.

Od 1 grudnia 2023 r. obowiązują dodatkowe środki kontroli nad wwozem pomocy humanitarnej. Jest wymagana rejestracji zarówno podmiotu wwożącego pomoc, jak też podmiotu przyjmującego (w dedykowanym rejestrze państwowym). Rozporządzenie nakłada obowiązek szczegółowego deklarowania otrzymywanych towarów, a także składania sprawozdań dot. ich dystrybucji.

Od 1 kwietnia 2024 r. korzystanie z systemu elektronicznego jest obowiązkowe dla wszystkich. Przede wszystkim zmiany polegają na tym, że obecnie obowiązują wyłącznie zgłoszenia elektroniczne. Od 1 grudnia 2023 r. do 31 marca 2024 r. można było korzystać zarówno z zgłoszeń papierowych na starych zasadach, jak i elektronicznych.

Transformatory, agregaty prądotwórcze, baterie, specjalne środki ochrony indywidualnej, pewne środki farmaceutyczne i wyroby medyczne, monokulary, binokulary, noktowizory oraz niektóre inne urządzenia elektryczne są zwolnione z cła i podatku VAT.

27 lipca 2024 r. weszły w życie przepisy upraszczające import sprzętu energetycznego i sprzętu do obrony radioelektronicznej. Ustawy przewidują możliwość zastosowania zwolnienia z cła i podatku VAT na import do Ukrainy urządzeń do wytwarzania energii: urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej; urządzeń do wytwarzania energii wiatrowej i słonecznej, w tym turbin, silników, transformatorów, akumulatorów, falowników, baterii litowo-jonowych i opartych na nich stacji ładowania, a także paneli słonecznych. Sprzęt do obrony radioelektronicznej jest również zwolniony z cła i podatku VAT, jak również urządzenia dla odbudowy infrastruktury energetycznej w tym: sprzęt do wytwarzania energii wiatrowej i słonecznej, urządzenia do wytwarzania energii, baterie (za wyjątkiem baterii o niskiуо mocy roboczej).

Dla przewozów towarowych wprowadzono system ekolejka - obowiązkowy system rejestracji przewozów towarowych dla sprawniejszego przekraczania granicy z Ukrainą.

Od 1 listopada 2024 r. wchodzi obowiązek zgłaszania przewozów do rejestru SENT przez zagraniczne podmioty, które nie mają siedziby w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) i wykonują przewóz na terytorium Polski, na który wymagane jest:

• zezwolenie na wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy na terytorium RP,
• zezwolenie EKMT,
• zwolnienie z obowiązku posiadania tych zezwoleń,
• zezwolenie na przewóz kabotażowy.

Zgłoszenia można rejestrować i aktualizować na formularzach z oznaczeniem RMPD.

Od producentów lub importerów towarów innych niż produkty spożywcze nie są wymagane opinie z państwowego badania sanitarno-epidemiologicznego. 1 października 2023 r. weszły w życie przepisy nowej ustawy O systemie zdrowia publicznego nr 2573-IX, które zniosły obowiązek uzyskiwania opinii z państwowego badania sanitarno-epidemiologicznego przez producentów i importerów wyrobów innych niż produkty spożywcze. Dostęp do nowej ustawy pod linkiem (tekst w języku ukraińskim). Z dniem wejścia w życie utraciła ważność Ustawa Ukrainy „O zapewnieniu opieki sanitarnej i epidemiologicznej ludności”, na mocy której były prowadzone państwowe badania sanitarno-epidemiologiczne i wydawane opinie z państwowego badania sanitarno-epidemiologicznego (Ustawa O systemie zdrowia publicznego, Rozdział IX Przypisy końcowe, art. 2, ust. 1). Jednocześnie skreślono opinię sanitarno-epidemiologiczną z Wykazu dokumentów o charakterze zezwalającym w zakresie działalności gospodarczej (Ustawa O systemie zdrowia publicznego, Rozdział IX Przypisy końcowe, art. 3 p. 30).

16 grudnia 2024 r. Unia Europejska ostatecznie przyjęła 15. pakiet sankcji wobec Rosji, aby jeszcze bardziej ograniczyć jej zdolność do prowadzenia agresji przeciwko Ukrainie. Środki ograniczające mają przede wszystkim na celu wzmocnienie walki z rosyjską „flotą cieni”, schematami obchodzenia już nałożonych ograniczeń, zwalczanie organizacji i osób, w tym chińskich, które pomagają Rosji uniknąć sankcji oraz osłabienie rosyjskiego kompleksu wojskowo-przemysłowego. UE nałożyła sankcje na 52 dodatkowe statki tzw. „floty cieni”, które Rosja wykorzystuje do nielegalnego transportu „ropy lub produktów naftowych, dostarczania broni, kradzieży zboża lub wspierania rosyjskiego sektora energetycznego”, omijając zachodnie ograniczenia i bez odpowiedniego ubezpieczenia lub środków bezpieczeństwa środowiskowego. Łączna liczba statków objętych sankcjami wzrosła tym samym do 79. Statki te nie będą miały dostępu do portów UE i nie będą mogły korzystać z usług w bloku. 

Nacjonalizacja aktywów rosyjskich firm na świecie stała się istotną częścią sankcji gospodarczych i działań przeciwko Rosji po rozpoczęciu jej agresji na Ukrainę w lutym 2022 r. Wiele krajów zastosowało różne mechanizmy konfiskaty lub zamrożenia rosyjskich aktywów, mając na celu wywarcie presji politycznej i gospodarczej na Rosję. Unia Europejska i Stany Zjednoczone wprowadziły sankcje, które obejmowały zamrożenie rosyjskich aktywów państwowych, a także aktywów należących do rosyjskich firm i oligarchów. Doprowadziło to do zablokowania kont, nieruchomości i innych aktywów, a w niektórych przypadkach te aktywa zostały lub zostaną skonfiskowane, w tym w celu odszkodowania za straty wyrządzone przez wojnę.

Unia Europejska zamroziła aktywa największych rosyjskich firm i banków, takich jak Sberbank i VTB, a także dziesiątek prywatnych firm oraz osób fizycznych związanych z Kreml. Kraje europejskie wprowadziły ograniczenia w zakresie ruchu rosyjskich aktywów poprzez specjalne przepisy, w tym w krajach bałtyckich, Polsce i Francji. W 2023 r. niektóre kraje UE zaczęły rozważać możliwość konfiskaty tych aktywów lub przekazania ich na pomoc Ukrainie.

W Stanach Zjednoczonych zamrożono aktywa rosyjskich oligarchów, dużych firm i państwowych przedsiębiorstw. Zostały zamrożone aktywa rosyjskich firm energetycznych, takich jak Gazprom i Rosnieft, a niektóre przedsiębiorstwa, takie jak Rusal, rosyjski producent aluminium, napotkały sankcje, które utrudniły ich działalność w Stanach Zjednoczonych i innych krajach. Stany Zjednoczone rozważają również możliwość konfiskaty aktywów w celu odszkodowania za straty wyrządzone przez wojnę.