Czy jesteśmy gotowi wyjść poza wyznaczone granice?

Fundacja Przedsiębiorczości Kobiet w ramach programu: "Mój biznes za granicą" zleciła przeprowadzenie badania jakościowego firmie ASM Centrum Badań i Analiz Rynku. Badanie zostało zrealizowane w okresie kwiecień-maj 2021 roku na próbie 110 respondentów, w tym: 82 firmy z MŚP oraz 28 przedstawicieli Instytucji Otoczenia Biznesu (IOB). Partnerem merytorycznym badania jest PAIH - Polska Agencja Inwestycji i Handlu.

Pomimo ogólnie dobrej sytuacji polskich przedsiębiorstw, ich innowacyjności, zdecydowana większość z nich nie planuje ekspansji zagranicznej. Niebagatelny wpływ na podjęcie decyzji o ekspansji zagranicznej mają bariery mentalnościowe polskich przedsiębiorców. Istotne staje się przeświadczenie o tym, że to przedsiębiorca powinien samodzielnie podejmować decyzje i zbudować swoją pozycję rynkową własnymi rękoma: tym samym pomoc zewnętrzna, oferowana także przez inne, zewnętrzne instytucje postrzegana jest jako zbędny dodatek.

Na podstawie wypowiedzi niektórych respondentów zbudować można obraz polskiego przedsiębiorcy, głównie mężczyzny: silnego, niezależnego, dbającego o własne interesy, ale także dumnego, nie oczekującego wsparcia, nie proszącego o pomoc, a nawet - uważającego takie wsparcie za dowód własnej ułomności. Co więcej, niektórzy przedsiębiorcy postrzegają ekspansję zagraniczną jako alternatywę w przypadku niepowodzenia na rynku rodzimym. Sytuacja na rynku polskim jest dla nich zadowalająca, a więc nie dostrzegają konieczności wejścia na rynek zagraniczny. Ekspansja nie jest więc traktowana jako forma rozwoju, inwestycji w przedsiębiorstwo, budowanie silnej jego pozycji, ale jako szukanie alternatywnego rynku zbytu, w sytuacji zastoju gospodarczego w kraju.

Polskich przedsiębiorców charakteryzuje także postawa asekuracyjna, wyrażająca się poprzez, często nieuświadomiony, lęk przed poniesieniem porażki, złymi inwestycjami czy niedostatecznym przygotowaniem do ekspansji. Wiek także odgrywa niebagatelną rolę w kształtowaniu się postaw wobec ekspansji: im starsi są badani, tym częściej stwierdzają, że są już w nieodpowiednim wieku do dokonywania tak radykalnych zmian i ponoszenia tak dużego ryzyka. Jednak należy zaznaczyć, że bariery mentalnościowe nie są jedynymi, które powstrzymują badanych przed wejściem na rynki zagraniczne. Do innych należą obawy dotyczące finansów, szczególnie pozyskania należności od kontrahentów. Z kwestiami tymi wiąże się także rozwój technologiczny przedsiębiorstwa, zwiększenie produkcji, zakup nowoczesnego sprzętu, ale także zatrudnienie wykwalifikowanej kadry pracowniczej.

Jedną z istotniejszych barier jest także brak kompleksowej wiedzy o rynkach zagranicznych: dotyczy to nie tylko braku znajomości procedur, kwestii formalno-prawnych, ale także wiedzy o danym kraju, jego kulturze, zwyczajach. Jest to szczególnie istotne w przypadku krajów nieeuropejskich, odległych kulturowo. Istotne staje się więc wsparcie polskich przedsiębiorców przez Instytucje posiadające doświadczenie w zakresie ekspansji zagranicznej: pomimo istnienia takich instytucji, przedsiębiorcy rzadko jednak korzystają z ich usług.

Jak wykazały badania, wsparcie przedsiębiorców w ekspansji zagranicznej powinno zatem przebiegać dwutorowo: po pierwsze musi polegać na promowaniu korzyści, jakie płyną z wejścia na rynki zagraniczne, po drugie zaś na dostarczaniu kompleksowych narzędzi zwiększających kompetencje i wiedzę przedsiębiorców. Niezmiernie istotne jest także dostosowanie wsparcia do potrzeb danych przedsiębiorców, a także bieżące udzielanie informacji na temat dostępnego rodzaju wsparcia.

Prezentujemy główne wnioski z badania.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Pobierz pełen raport: Czy jesteśmy gotowi wyjść poza granice? Postawy nieeksportujących polskich przedsiębiorców wobec ekspansji zagranicznej

Projekt: “Mój biznes za granicą - model wsparcia instytucjonalnego MŚP w obszarze umiędzynarodowienia oferty firm i rozpoczęcia działalności na rynkach międzynarodowych”, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, IV Oś Priorytetowa Innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa, Działanie 4.3 Współpraca ponadnarodowa.