Infrastruktura transportowa

Polska dynamicznie rozwija infrastrukturę transportową, zarówno drogową, kolejową, lotniczą jak i morską.

Ze względu na strategiczną lokalizację na przecięciu głównych szlaków transportowych na linii północ-południe, oraz wschód-zachód, a także coraz lepszą infrastrukturę transportową, Polska coraz mocniej akcentuje swoją silną pozycję na logistycznej mapie Europy.

21 multimodalnych węzłów (hubów) przeładunkowych na transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T(Trans-European Transport Networks, program realizowany przez UE, dotyczący sieci transportowych) powstanie do 2020 r.
Ponad 45 mld PLN przeznaczono w Polsce w latach 2008-2014 na budowę autostrad i dróg ekspresowych
Ponad 67,5 mld PLN to inwestycje na rozbudowę infrastruktury kolejowej w ramach Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych w latach 2014-2023
Ponad 140 mld PLN to planowane wydatki na budowę infrastruktury drogowej w ramach nowej perspektywy finansowej UE. W ramach tej kwoty, wydatki krajowe wyniosą ok 90 mld PLN, reszta to środki unijne.
Dalsze 1 800 km dróg krajowych i ekspresowych zostanie wybudowane do 2023 r.

Projekty strategiczne

Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) – zapewniający dokończenie budowy najważniejszych ciągów dróg ekspresowych i autostrad oraz obwodnic, a także realizację działań inwestycyjnych poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego.
Krajowy System Zarządzania Ruchem – jednolity, zintegrowany system teleinformatyczny, umożliwiający dynamiczne zarządzanie ruchem w sieci dróg krajowych oraz wsparcie procesów utrzymania infrastruktury drogowej zarządzanej przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad poprzez zastosowanie zaawansowanych usług inteligentnych systemów transportowych. Celem będzie również integracja z systemami ITS wdrażanymi przez innych zarządców dróg, w tym na obszarach miejskich.
Narodowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2013–2020 - zakładający zwiększenie poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego, tj. zmniejszenie liczby wypadków, obniżenie o połowę liczby zabitych na polskich drogach, ograniczenie o 40% liczby ciężko rannych, walka z nadmierną prędkością oraz poprawa bezpieczeństwa pieszych, rowerzystów i motocyklistów.
Krajowy Program Kolejowy – zapewniający połączenie do 2023 roku ośrodków wojewódzkich zmodernizowanymi liniami kolejowymi, co najmniej do średniej prędkości kursowania pociągów pasażerskich 100 km/h, oraz wdrażanie Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS) na najważniejszych szlakach kolejowych.
Program wieloletni - w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów – przyczyniający się do poprawy dostępności transportowej i spójności komunikacyjnej poszczególnych regionów kraju.
Unowocześnienie parku taboru kolejowego (pasażerskiego i towarowego) – poprawa warunków świadczenia usług związanych z przewozem towarów i pasażerów.
Program rozwoju polskich portów morskich do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku) – celem głównym programu jest poprawa konkurencyjności polskich portów morskich oraz wzrost ich udziału w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju i podniesienie rangi portów morskich w międzynarodowej sieci transportowej.
Rozwój sektora żeglugi śródlądowej - obejmujący rozwój śródlądowych dróg wodnych w Polsce, wzmocnienie kapitału ludzkiego dla żeglugi, rozwój floty polskich statków śródlądowych oraz szersze gospodarcze i społeczne wykorzysta niepowstałej infrastruktury w rozwoju lokalnym.
Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską - zapewniającej dostęp do Portu Elbląg kanałem żeglugowym przez Mierzeję Wiślaną.
Rozwój transportu intermodalnego - określenie działań, w tym niezbędnych inwestycji w infrastrukturę transportu, zapewniających zwiększenie przewozów intermodalnych.

Jeśli chodzi o wykonywanie przewozów ładunków poszczególnymi rodzajami transportu, w Polsce największy udział mają transport drogowy (83,3 proc.) oraz transport kolejowy (16,6 proc.). Transport wodny i lotniczy mają marginalne znaczenie w tym zakresie (poniżej 0,1 proc.).

Infrastruktura drogowa w Polsce

Źródło: GDDKiA, 2016

Infrastruktura drogowa w Polsce

Od momentu wejścia Polski do UE, dzięki wykorzystaniu środków w ramach polityki spójności, nastąpił znaczny przyrost długości dróg ekspresowych i autostrad w Polsce – w 2003 r. było ich odpowiednio 226 i 405 km. W 2016 r. sieć drogowa w Polsce liczyła ponad 19 tys. km dróg krajowych, w tym 1631,7 km autostrad i 1531,7 km dróg ekspresowych. Głównie dzięki poprawie jakości infrastruktury zmniejszyła się liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w Polsce z 7,3 tys. w 1990 r. do 2,9 tys. w 2015 r.

Dzięki podejmowanym działaniom od początku korzystania Polski ze środków POIiŚ kierowcy mają do dyspozycji trasy szybkiego ruchu o łącznej długości 3171 km, w tym 1637km autostrad i 1534 km dróg ekspresowych. W ramach Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016 - 2019 zrealizowano 850 zadań w ramach których wybudowano (rozbudowano), przebudowano i wyremontowano drogi powiatowe i gminne o łącznej długości 2055 km.

Źródło: GDDKiA, 2017, Infrastruktura i transport motorem polskiej gospodarki, Kraków 23.10.2017

Polska infrastruktura transportowa - główne dane

Tranzyt przez Polskę

Przez Polskę przebiega ruch tranzytowy między Europą Zachodnią i Południową oraz krajami wschodniej części kontynentu (m.in. Estonia, Białoruś, Litwa, Łotwa, Rosja, Ukraina, Kazachstan).

Przez Polskę przebiega kilka tras o　znaczeniu międzynarodowy, o　łącznej długości 5 tys. km.:

Berlin - Legnica - Opole - Kraków - Rzeszów - Przemyśl - Lwów,
Berlin - Poznań - Warszawa - Moskwa,
Białystok - Warszawa - Łódź - Wrocław - Praga,
Gdańsk - Toruń i Piotrków Trybunalski - Katowice - Cieszyn,
Gdańsk - Warszawa - Lublin - Lwów.

Terminale przeładunkowe w Polsce

Źródło: Opracowanie PAIiIZ

Infrastruktura kolejowa

Na koniec 2017 r. istniało w Polsce ponad 18 513 tys. km linii kolejowych.

W latach 2011-2016 nastąpiły znaczące inwestycje w infrastrukturę kolejową oraz tabor kolejowy.

Zmodernizowano główne dworce jak Łódź, Warszawa, Trójmiasto,
Zakupione zostały nowoczesne zespoły trakcyjne jak Pendolino, Pesa Dart, Pesa Flirt, Newag Impuls,
PKP Cargo zakupiło też nowoczesne lokomotywy Pesa Gama.

Istotne kolejowe z punktu widzenia ruchu międzynarodowego to m.in.:

E30: granica z Niemcami - Legnica - Wrocław - Katowice - Kraków - granica z Ukrainą,
E20: granica z Niemcami - Poznań - Warszawa - granica z Białorusią,
E65: granica z Czechami - Katowice - Warszawa - Gdynia.

W latach 2016-2023 planowane jest zwiększenie wydatków na rozbudowę i modernizację infrastruktury kolejowej do 31 mld PLN - z czego 22 mld PLN pochodzić będzie z funduszy UE.

Pesa Dart (źródło: Pesa)

Newag Impuls (źródło: Newag)

Pesa Gama (źródło: Pesa)

PKP PLK zakłada kontynuację modernizacji i rewitalizacji istniejącej sieci kolejowych, w tym szybkiej kolei między największymi miastami. Zakładane prędkości przejazdowe mają wynosić 160 km/h dla połączeń pasażerskich, oraz 120 km/h dla połączeń towarowych.

Do 2016 roku w ramach Krajowego Programu Kolejowego przebudowano 421 km torów kolejowych. Ponadto zrealizowano prace obejmujące 352 obiektów inżynieryjnych (wiadukty, mosty, przepusty) i 109 peronów. Zakończono realizację 59 projektów spośród 71 projektów UE przeniesionych z WPIK do KPK w ramach kontynuacji. W 2016 r udostępniono podróżnym 5 dworców (Jarosław, Wieliczka, Puławy Miasto, Poznań Zachodni, Grodzisk Mazowiecki).

W 2017 roku PKP PLK przeprowadziło kolejne prace modernizacyjne. Zgodnie z podsumowaniem rocznym spółka zrealizowała prace przekraczające zakładany plan roczny. PKP PLK w 2017 roku podpisała umowy na ponad 18,5 mld PLN, a wykonała prace za 5 mld PLN. W realizacji są natomiast prace o wartości 25 mld PLN. Prace modernizacyjne w 2017 roku to nie tylko niemal 600 rozjazdów, ale również modernizacja lub budowa 95 peronów oraz 460 obiektów inżynieryjnych. Większość środków pozyskano z funduszy unijnych.

Kolejowe terminale przeładunkowe:

PKP Cargo to drugi największy towarowy przewoźnik w UE i dysponuje:

25 terminalami przeładunkowymi w najważniejszych punktach w Polsce - sześć z nich znajduje się w pobliżu wschodniej granicy.
2 centrami logistycznymi,
- PKP Cargo Małaszewicze, posiada obecnie 4 w pełni funkcjonalne terminale, które umożliwiają przeładunek wszelkich towarów masowych i sztukowych.
- Medyka-Żurawica - centrum logistyczne na granicy z Ukrainą,
5 terminalami kontenerowymi.

Najnowsza inwestycja intermodalna PKP CARGO to terminal Poznań-Franowo, zlokalizowany na styku ważnych szlaków komunikacyjnych. Terminal jest największą stacją towarową w Wielkopolsce, plac składowy ma powierzchnię około 20 tysięcy metrów kwadratowych, a układ torowy osiąga łączną długość 1 570 metrów bieżących. Szacunkowa zdolność przeładunkowa terminalu wynosi 60 tysięcy TEU (twenty-foot equivalent unit, jednostka pojemności-około 39m³).

Wszystkie terminale posiadają dogodny dojazd transportem samochodowym, co wynika z dogodnego położenie w bliskości paneuropejskiej magistrali drogowej E -30

W Polsce funkcjonuje też w podpoznański Swarzędzu intermodalny Terminal Kontenerowy Clip. Zlokalizowany jest na trasie głównego korytarza transportowego na linii E30 - Rotterdam, Antwerpia, Warszawa, Moskwa, Pekin. Oraz przy S5 oraz A2.

Mapa infrastruktury kolejowej w Polsce

Źródło: PKP, 2016

Przewóz towarów koleją

Z danych Urzędu Transportu Kolejowego wynika, że łączna masa przewiezionych w 2017 roku towarów była o 17,6 mln ton wyższa niż w roku 2016 (wzrost o 7,9% r/r). Wzrost nastąpił we wszystkich segmentach przewożonych ładunków, za wyjątkiem paliw stałych.

Masa przewiezionych ładunków w transporcie intermodalnym w 2017 r. wzrosła o prawie 15% (1,9 mln ton) i wyniosła 14,7 mln ton.

Źródło: Raport UTK

Transport morski

Polska posiada 3 morskie terminale przeładunkowe.

Port Szczecin – Świnoujście - istotną pozycją w ofercie obu portów jest obsługa ładunków drobnicowych przeładowywanych metodą konwencjonalną, także w kontenerach i w systemie ro-ro. Od lat funkcjonują wypracowane i doskonale sprawdzające się w praktyce ciągi logistyczne na przewóz ładunków drobnicowych.

Infrastruktura portowa, zarówno w Szczecinie jak i w Świnoujściu pozwala na obsługę kontenerów i innych jednostek ładunkowych. Roczna zdolność przeładunkowa terminalu wynosi 200.000 TEU.

W zakresie oferty żeglugowej Szczecin oferuje regularne połączenia żeglugowe do krajów skandynawskich, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Rosji oraz kontenerowe połączenia dowozowe do największych portów bazowych – Hamburg, Bremenhaven oraz Rotterdam. Z kolei ze Świnoujścia oferowanych jest 10 odejść dziennie promów do Szwecji (Ystad i Trelleborg) oraz regularne połączenia żeglugowe do Norwegii.

Port Gdynia - przeładował w 2017 roku rekordowe 21,2 mln ton ładunków, prawie o 9 proc. więcej niż rok wcześniej jest nowoczesnym portem uniwersalnym, specjalizującym się w obsłudze ładunków drobnicowych, w tym głównie zjednostkowanych, przewożonych w kontenerach i w systemie ro-ro, w oparciu o rozwiniętą sieć połączeń multimodalnych z zapleczem, regularne linie żeglugowe bliskiego zasięgu oraz połączenia promowe (terminal promowy). Gdyński port jest ważnym ogniwem VI Korytarza Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T.
Port DCT Gdańsk - roczna przepustowość terminala: 3.000.000 TEU, powierzchnia składowa: 55.000 TEU, Roczna przepustowość bocznicy kolejowej: 780.000 TEU. W 2013 roku terminal kontenerowy przeładował ponad 1 150 tys. TEU. Ten rekordowy wynik na stałe wpisał DCT na mapę najważniejszych terminali kontenerowych na świecie i zapewnił w 2013 r. pozycję największego pod względem przeładunków terminalu kontenerowego na Bałtyku.

Przeładunki w polskich portach morskich wzrosły od stycznia do października 2017 do 63 mln ton, czyli o 4,3 proc. w stosunku do analogicznego okresu przed rokiem. Znacznie wzrosła wielkość ładunków masowych ciekłych – o 25,9 proc. (wobec nieznacznego wzrostu przed rokiem), w tym przeładunków ropy naftowej – o 20,8 proc. (po spadku przed rokiem). Masa przeładunków kontenerów zwiększyła się o 23,2 proc., ładunków tocznych – o 11,2 proc., a pozostałych drobnicowych – o 3,2 proc.

Źródło: GUS

Perspektywy

Obecnie istnieją plany przekopania Mierzei Wiślanej, który połączy Zalew i Bałtyk dla żeglugi transportowej i turystycznej oraz zwiększenie udziału transportu śródlądowego w transporcie.

Transport lotniczy

Polsce funkcjonuje kilkanaście międzynarodowych portów lotniczych. Największe lotnisko - warszawskie Okęcie, obok lotnisk w Katowicach oraz Gdańsku, jest również ważnym hubem przeładunkowym dla lotniczego transportu towarowego.

Przy warszawskim Lotnisku Chopina oddany został nowy terminal cargo obsługiwany przez firmę DHL Express.

Wg analizy PwC w 2017 nastąpił duży wzrost liczby pasażerów obsłużonych przez polskie porty lotnicze – o ok 18% r/r (do ok. 40 mln pasażerów. Był to drugi najwyższy wzrost w skali świata. Eksperci PwC prognozują, że wzrost w 2018 r wyniesie ok. 12%, czyli że polskie lotniska odprawią około 45 mln pasażerów.

Bezpośrednie loty z Polski

Warszawa	Alicante, Amsterdam, Athens, Babimost, Barcelona, Beauvais/Tillé, Beirut, Belgrade, Bergamo, Bergen, Berlin, Bratislava, Brussels, Brussels, Bucharest, Budapest, Burgas, Casablanca, Chicago, Cologne, Copenhagen, Cork, Doncaster, Dortmund, Dublin, Dubrovnik, Düsseldorf, Eindhoven, Forlì (FC), Frankfurt am Main, Gdańsk, Geneva, Glasgow, Goleniow, Gothenburg, Hamburg, Helsinki, Istanbul, Kaliningrad, Katowice, Kiev, Kraków, Larnarca, Lisbon, Liverpool, London, London, Lviv, Madrid, Málaga, Malmö, Milan, Minsk, Moscow, Munich, New York, Newark, Nice, Odessa, Oslo, Palma De Mallorca, Paris, Poznań, Prague, Reykjavík, Riga, Rome, Rzeszów, Sofia, Split, St. Petersburg, Stavanger, Stockholm, Tallinn, Tel Aviv, Toronto, Torp, Treviso, Varna, Vienna, Vilnius, Wrocław, Yerevan, Zurich
Gdańsk	Aalesund, Amsterdam, Bergen, Bristol, Copenhagen, Doncaster, Dortmund, Dublin, Frankfurt, Gothenburg, Hamburg, Haugesund, Krakow, Liverpool, London, Lviv, Malmo, Manchester, Munich, Newcastle, Oslo, Pisa, Sandefjord, Stavanger, Stockholm, Tel Aviv-Yafo, Turku, Warsaw
Wrocław	Belfast, Chania, Copenhagen, Doncaster, Dublin, Dusseldorf, Eindhoven, Frankfurt, Glasgow, Gothenburg, Kiev, Leicestershire, London, Malaga, Manchester, Milan, Munich, Naples, Reykjavik, Sandefjord, Shannon, Stuttgart, Tel Aviv-Yafo, Warsaw, Zurich
Kraków	Alicante, Amsterdam, Basel, Switzerland/Mulhouse, Berlin, Birmingham, Bournemouth, Bristol, Brussels, Copenhagen, Dublin, Dusseldorf, Edinburgh, Eindhoven, Frankfurt, Gdansk, Girona, Helsinki, Kiev/Kyiv, Leicestershire, Liverpool, London, Manchester, Marrakech, Milan, Munich, Newcastle, Nuremberg, Oslo, Paris, Pescara, Pisa, Prague, Rome, Sandefjord, Stockholm, Stuttgart, Vienna, Warsaw, Zurich
Katowice	Barcelona, Bergen, Birmingham, Doncaster, Dortmund, Edinburgh, Eindhoven, Frankfurt, Hamburg, Larnaca, London, Lviv, Malmo, Malta, Munich, Sandefjord, Stockholm, Tenerife, Warsaw
Poznań	Athens, Copenhagen, Doncaster, Dublin, Edinburgh, Frankfurt, Kerkyra, Kiev, London, Lviv, Malmo, Malta, Munich, Reykjavik, Sandefjord, Stockholm, Warsaw
Rzeszów	London, Manchester, Munich
Łódź	Dortmund, Dublin, Edinburgh, Liverpool, London, Nottingham
Lublin	Doncaster, Kiev, London, Milan, Munich, Sandefjord
Szczecin	Dublin, London, Munich, Warsaw
Bydgoszcz	Dublin, Dusseldorf, Frankfurt, Glasgow, London, Lviv

Data ostatniej aktualizacji: kwiecień 2018, źródło: ourairoirts.com